Als lokale therapieën en zalven niet voldoende werken of bij matige tot ernstige hidradenitis, kan de arts besluiten om over te gaan op systemische therapieën, met name medicijnen.
Er zijn verschillende mogelijke medicijnen beschikbaar voor de behandeling van hidradenitis, maar vooreerst wordt er meestal gestart met antibiotica. Indien dit niet afdoende werkt, kunnen andere medicijnen overwogen worden.
Er worden diverse (combinaties) van systemische antibiotica geadviseerd bij HS. De keuze is onder andere afhankelijk van de aanwezige bacteriën, het medicijngebruik van de patiënt en ervaringen van de behandelend arts met andere patiënten.
Er zijn verschillende soorten antibiotica. Vaak worden middelen uit de groep tetracyclinen voorgeschreven, bijvoorbeeld doxycycline of minocycline. Deze middelen lijken enig effect te hebben op de ontstekingen bij HS en kunnen mogelijk ook nieuwe plekken in een vroeg stadium voorkomen. Naast het effect van tetracyclinen op bacteriën hebben deze medicijnen ook een anti-inflammatoir (tegengaan van ontsteking) neveneffect. Ze hebben een therapeutisch effect bij milde vormen van HS en derhalve als behandelmogelijkheid ingezet kunnen worden.
Bij mensen met ernstige HS die niet of onvoldoende reageren op behandeling met eerdergenoemde antibiotica kan de volgende stap in de behandeling het gebruik van rifampicine zijn. Gezien de ontwikkeling van resistentie (*) bij rifampicine als monotherapie wordt een combinatie met een ander antibioticum gericht op stafylokokken geadviseerd, zoals clindamycine. Dit kan dan voor enkele weken of maanden worden voorgeschreven.
Uit onderzoeksresultaten blijkt dat deze combinatie een veelbelovende behandeling voor HS is. Beide medicijnen kunnen echter bijwerkingen geven, die vermeld zijn in de bijsluiters.
* Door vaak dezelfde antibiotica te slikken, kan een bacterie ongevoelig worden. Dat heet resistent. De gebruikte antibiotica helpen dan niet meer tegen deze bacterie.
In geval van acute ernstige infecties (diepe pijnlijke abcessen, cellulitis, koorts) kunnen kortdurende behandelingen met antibiotica zoals flucloxacilline, amoxicilline/clavulaanzuur, claritromycine, metronidazol of clindamycine gegeven worden. Een eventuele onderhoudsbehandeling met tetracyclinen moet dan tijdelijk onderbroken worden. Aangezien HS niet wordt beschouwd als ziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën, denkt men dat de werking van deze antibiotica meer berust op ontstekingsbeperkende mechanismen dan bacteriedodende mechanismen.
Anti-inflammatoire middelen zijn medicijnen die ontstekingsreacties (inflammaties) afremmen. Deze middelen mogen in principe alleen worden toegepast bij steriele ontstekingen en niet bij ontstekingen door infectie met micro-organismen. Denk bij deze middelen aan Dapson, systemische corticosteroïden en intrelaesionale corticosteroïden. Het doel van corticosteroïden is het snel verminderen van de ontsteking. Incidenteel gebruik voor korte perioden (enkele weken) kan zinvol zijn bij opvlammingen. Ze zijn niet geschikt als onderhouds- of lange termijn behandeling voor HS. Gebruik van intralaesionale corticosteroïden (d.m.v. injecties) heeft als belangrijke bijwerking het veroorzaken van een gebrek aan voeding van de lederhuid (laag bindweefsel). Dit zou een positief effect kunnen hebben wanneer cystes hierin gelegen zijn.
Een ander onstekingsremmend middel dat door patiënten voornamelijk ook als pijnstiller gebruikt wordt is ibuprofen. Je mag ibuprofen 400 mg 2x/dag innemen bij het eten. Het gebruik mag niet langdurig aangehouden worden (tenzij de arts je dit zo voorschrijft) omdat het erg slecht is voor de maag en op lange termijn maagonstekingen en maagzweren kan veroorzaken. Indien je wil proberen of ibuprofen iets voor jou kan doen in de behandeling van pijn en zwelling, bespreek dit dan best eerst met je arts.
De structuur van deze medicijnen is afgeleid van vitamine A. Gebruikte medicijnen zijn acitretine (merknaam Neotigason®). Let op: dit middel kan gevolgen hebben voor een (gewenste) zwangerschap, ook jaren nadat men gestopt is met het gebruik van de medicatie. Sommige artsen schrijven nog isotretoïne (merknaam: Roaccutane®) voor, maar het is bewezen dat dit geen duidelijk effect heeft op hidradenitis. En gezien de bijwerkingen dit ook een weinig voor de hand liggend middel is.
Uit kleine studies zijn aanwijzingen dat hormonale behandeling bij vrouwen met HS verbetering kan brengen. Dit is echter alleen te overwegen bij een subgroep van vrouwen waarbij het voorschrijven van anti-androgenen niet op onoverkomelijke bezwaren stuit. Maar forse doseringen kunnen gepaard gaan met ernstige bijwerkingen (zoals depressie).
Een ander middel waar steeds meer onderzoek naar gedaan wordt en mogelijks effect heeft op HS met een hormonale trigger (zoals bij polycystisch ovarieel syndroom (PCOS), androgenisme, en opvlammingen rond de menstruatie en/of ovulatie) is metformine. Dit is normaal een geneesmiddel voor diabetes, maar er zijn al positieve effecten waargenomen bij HS. Hoe metformine werkt op HS is momenteel niet geweten, maar er is een vermoeden van een anti-inflammatoire werking.
