De verschijnselen van hidradenitis
Hidradenitis kenmerkt zich door steeds terugkerende ontstekingen van de haarzakjes die zich overal op het lichaam kunnen ontwikkelen waar haarfollikels aanwezig zijn.
De eerste verschijnselen zijn terugkerende pijnlijke ontstekingen in de huid die kunnen uitgroeien tot een abces. Een abces is een holte onder de huid gevuld met pus. De ontstekingen in de huid zitten ter hoogte van het haarzakje (haarfollikel).
Naast abcessen komen ook andere letsels in de huid voor. Nodules zijn rode, pijnlijke knobbels in of onder de huid. Deze kunnen soms evolueren naar een abces. Een ander belangrijk kenmerk zijn mee-eters die twee uiteinden hebben en met elkaar verbonden zijn.
Hidradenitis wordt onderverdeeld in drie stadia (Hurley I, II en II), naarmate de ernst en uitgebreidheid van de aandoening.
Bij Hurley I of milde hidradenitis, is er sprake van de vorming van abcessen. Dit kan een enkel abces zijn, maar ook meerdere. Er ontstaan geen fistels (kanalen in de huid die de diverse ontstoken gebieden met elkaar kunnen verbinden) en er is geen littekenvorming.
Hurley II is een matige vorm van hidradenitis waarbij abcessen steeds terugkeren. Deze kunnen ook enkelvoudig of meervoudig zijn. Bij Hurley II is er wel sprake van fistelvorming en littekenweefsel. Vaak liggen de letsels wat verder uit elkaar en is er nog normale huid tussen de ontstekingen.
Hurley III is ernstige hidradenitis. Bij Hurley III is er sprake van aaneengesloten of bijna aaneengesloten letsels of er zijn meerdere fistels en abcesholten die met elkaar verbonden zijn.
Het is mogelijk om verschillende Hurley stadia op verschillende lichaamsdelen te hebben. Bijvoorbeeld Hurley I in de oksels en Hurley III in de liesstreek.
Download de signaalkaart: Heb ik Hidradenitis Suppurativa?
Wat gebeurt er eigenlijk onderhuids?
Daar waar het haartje naar buiten komt, raakt de opening van de haarzakjes verstopt. Die opening wordt geblokkeerd door een ophoping van hoorncellen van de huid (of door zwelling in de omgeving). De binnenkant van het haarzakje is bekleed met huidcellen. Deze huidcellen blijven delen en sterven uiteindelijk af in de vorm van huidschilfers. Al deze huidschilfers hopen zich op in het haarzakje, dat op een gegeven moment knapt. Dan komt de inhoud ervan onder de huid terecht en dit veroorzaakt een ontsteking. Er is dan sprake van een holte gevuld met keratine, levende en dode huidcellen, pus en bacteriën (een abces). Deze rommel zoekt een uitweg en breekt door naar de huid. Op dat moment is er een tunnelvormige verbinding (een fistel) tussen de ontstoken holte in de diepte, en de huid aan de buitenkant. In deze holtes en gangen kunnen diverse bacteriën zich gaan vermeerderen. Er komen ontstekingscellen op af die de bacteriën en de resten van het geknapte haarzakje proberen op te ruimen, maar dit lukt maar gedeeltelijk. Tussen al deze ontstekingscellen in bevinden zich nog steeds de oorspronkelijke cellen van de wand van het haarzakje. Deze cellen vormen nieuwe holten en buisvormige structuren. Er kan zo een heel gangenstelsel onder de huid ontstaan en gaan ontsteken.
Oorzaken van HS
Er zijn verschillende theorieën over de mogelijke oorzaken van HS. De ene theorie is dat afgesloten haarzakjes gaan ontsteken, zoals bij acne. Haarzakjes raken waarschijnlijk verstopt, doordat bij mensen met HS de huid heel snel verhoornt. Een andere theorie gaat uit van een auto-inflammatoire reactie van het lichaam op de verstopte haarzakjes. Een auto-inflammatoire reactie komt door een te hard werkend afweersysteem van het lichaam. Mensen met hidradenitis suppurativa hebben ook meer dan gemiddeld andere (auto-immuun) ziekten, bijvoorbeeld de ziekte van Crohn, collitis ulcerosa, reuma, coeliakie. HS komt ook meer voor bij mensen met de ziekte van Down.
Factoren die van invloed zijn op HS
Hidradenitis suppurativa ontstaat niet door slechte hygiëne. Wel is er aan aantal factoren dat van invloed lijkt te zijn op het ontstaan en/of de ontwikkeling van HS.
- Aanleg: het lijkt erop dat deze ziekte ‘in de familie zit’, 30% van de mensen met HS hebben een familielid dat ook HS heeft.
- Hormonen: bij vrouwen zijn de ontstekingen tijdens of vlak voor de menstruatie vaak erger. Tijdens een zwangerschap en in de overgang gaat het vaak beter of juist slechter.
- Overgewicht: opvallend veel mensen met hidradenitis hebben wat overgewicht.
- Stress: de aandoening wordt negatief beïnvloed door stress.
- Roken: een groot aantal mensen met deze ziekte rookt of heeft gerookt. Hoewel roken óók een rol speelt in het ontstaan van HS zijn er geen studies waaruit blijkt dat stoppen met roken een eenmaal ontstane hidradenitis kan doen genezen. Stoppen met roken kan wel de wondgenezing verbeteren.
Ook strak zittende kleding en overmatige transpiratie zouden bijdragen aan verergering van de klachten, terwijl zwemmen of baden juist weer tot verbetering kan leiden.
Diverse benamingen en hun oorsprong
Hidradenitis suppurativa is Latijn voor ‘etterende zweetklierontsteking’. Ondanks de naam zijn het niet de zweetklieren die het eerst ontstoken raken, maar de haarzakjes zelf. De zweetklieren raken daarna ook geïrriteerd. En hoewel HS een aan acné verwante ziekte is, is het géén acné. Er zijn meerdere benamingen voor HS, gerelateerd aan de mogelijke oorzaken en de plaatsen waar de ontstekingen voorkomen. Zoals Acne inversa (van de huidplooien) en Acne ectopica (buiten zijn normale ligging). Soms ontstaat een naam naar aanleiding van de plaats waar de ontstekingen zich bevinden, bijvoorbeeld acne axillair (oksel). Of de ziekte wordt vernoemd naar een bepaalde arts of onderzoeker, zoals de ziekte van Verneuil.
Gaandeweg is dus de oorspronkelijke theorie dat de ontsteking uitgaat van de zweetklieren vervangen door de theorie dat afsluiting van het haarzakje centraal staat, net als bij gewone acne. Hidradenitis Suppurativa (of afgekort HS) is echter wereldwijd de meest gebruikte term.
Wil je meer weten over de historie van de naamgeving, lees dan het artikel Hidradenitis: nietes-welles.
Wie krijgt hidradenitis?
Volgens schattingen komt HS bij 1% tot 2% van de bevolking voor. Dit percentage omvat zowel zeer lichte vormen als de ernstige varianten van HS. Circa 20% van de patiënten heeft de meest ernstige vorm van HS. In werkelijkheid kunnen de percentages hoger liggen, omdat de aandoening niet altijd herkend wordt. Ondanks het feit dat HS dus zeker geen zeldzame ziekte is, duurt het gemiddeld 7 jaar tot de diagnose gesteld wordt. Waarschijnlijk komt dit door de onbekendheid van artsen en andere zorgverleners met de aandoening. De ziekte ontstaat gemiddeld pas na de puberteit, tussen het 20ste en 30ste levensjaar, en komt drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Lees meer op de pagina diagnose.
